Werkdruk en werkstress

Wat is het?

Werkdruk kun je moeilijk meten: het hangt af van je takenpakket: hoe gevarieerd is het en hoe moeilijk. Verder is van belang hoe snel je iets moet doen en welke regelmogelijkheden je hebt om je taken uit te voeren. Ook je privéomstandigheden hebben invloed op de manier waarop je werkdruk ervaart en hoe je er mee kunt omgaan. Heb je voldoende variatie in je werk en zijn alle factoren goed in balans, dan is er geen sprake van werkdruk.

Werkstress betekent dat je fysiek en mentaal merkbare gevolgen ondervindt van langere tijd blootgesteld te zijn aan werkdruk, bijvoorbeeld:

• Lichamelijke reacties, zoals hartkloppingen, een hoge bloeddruk, hyperventilatie, slaapproblemen.
• Emotionele reacties. Mensen voelen zich bijvoorbeeld: gespannen, nerveus, geïrriteerd, opgejaagd, angstig.
• Cognitieve reacties, zoals vergeetachtigheid, concentratieproblemen, de aandacht nog maar bij één ding tegelijk kunnen houden.
• Gedragsmatige reacties, bijvoorbeeld: agressiviteit, impulsiviteit, slordigheid, het maken van fouten.

Hoe ontstaat het?

Je kunt werkdruk ervaren wanneer je moeite hebt om te voldoen aan de eisen van het werk binnen de daarvoor beschikbaar gestelde tijd. Werkdruk kan dus ontstaan door werk dat te moeilijk is, te gecompliceerd of juist te eentonig, of gewoon teveel. Werkdruk kan voor ieder individu verschillen en anders worden beleefd. Je kunt dus een andere mate van werkdruk ervaren dan een collega met dezelfde werkzaamheden.

Door tijd- en plaats onafhankelijk werken, bijv. thuiswerken, bestaat de kans dat werk en privé door elkaar gaan lopen. Hierdoor kunnen medewerkers het gevoel krijgen dat zij altijd bereikbaar moeten zijn. Daarnaast vinden bij tijd- en plaats onafhankelijk werken de werkzaamheden en overleggen veelal online plaats vinden. Hierdoor hoeven medewerkers zich niet fysiek van de ene naar de andere vergadering te begeven en bestaat de kans dat zij van het ene online overleg naar het andere gaan, zonder de gelegenheid tot pauze.  

Ook het toenemend gebruik van digitale communicatiemiddelen (in een werkcontext) kan leiden tot meer stressklachten, een verschijnsel dat bekend staat als technostress. Helemaal als deze middelen onvoldoende doen wat ze moeten doen en/of er geen handleiding of collega is die je kan je kan helpen.   

Langdurige, hoge werkdruk kan leiden tot gezondheidsproblemen en draagt bij aan het ontstaan van werkstress. Spanning roept in het lichaam een stressreactie op, die reactie zorgt er in eerste instantie vaak voor dat je goede prestaties kunt leveren. Als deze spanning echter niet tijdig wordt gevolgd door voldoende rust en ontspanning, dan kan dit ongunstige gevolgen hebben voor de gezondheid.

Wanneer komt het voor?

Wanneer je gedurende langere periode werkstress ervaart, kun je psychisch overbelast raken of andere chronische gezondheidsklachten ontwikkelen, met langdurig ziekteverzuim als gevolg. Een hoge werkdruk is een van de oorzaken van werkstress, naast conflicten op het werk en vervelend contact met collega’s. Als je bovendien niet aan ontspanning toekomt, heeft dit een extra negatief effect.