Digi-RIE Beeldschermwerk (8.1)

8.1 Beeldschermwerk

Met beeldschermwerk wordt bedoeld het actief werken met een scherm, bijv. computer, laptop, tablet en smartphone.

1. Meubilair ergonomie

Stelling: Het gebruikte meubilair voldoet aan de ergonomische beginselen.

Toelichting: De afmetingen en eisen voor meubilair zijn zeer uiteenlopend, afhankelijk van de aard van de werkzaamheden en de lichaamslengte van de gebruiker. Het is op de eerste plaats van belang te identificeren wie langdurig in dezelfde houding werkzaamheden verricht. Voor die situaties is meubilair cruciaal, afwisseling een goede remedie. Let vervolgens ook op speciale risicogroepen. Meubilair is in de regel ontwikkeld voor ‘gemiddelde’ lichaamslengte. Mensen met een lichaamslengte van minder dan 155 cm of meer dan 190 cm hebben mogelijk speciale voorzieningen nodig (voetenbank resp. tafelverhogers bijvoorbeeld). Naarmate iemand meer tijd van de werkdag achter het beeldscherm werkt, wordt het belangrijker dat de inrichting van de beeldschermwerkplek meer conform de navolgende eisen is. Als iemand langer dan 2 uur in dezelfde houding werkt, dan geldt dat:

• de stoel instelbaar is (conform NEN 1812);
• het bureau instelbaar is (conform arbobeleidsregels 5.4 en AI-blad 7)

Oplossing: Breng de situaties per ruimte in kaart. Zorg voor ergonomisch verantwoord meubilair en hulpmiddelen. Geef voorlichting over het gebruik van deze hulpmiddelen. Voor werkplekken die door veel verschillende personen worden gebruikt (flexwerkplekken) is instelbaarheid vereist. Gebruik bij vaste werktafels eventueel tafels met uiteenlopende werkhoogtes zodat medewerkers een bij hun lichaamslengte passende werkplek kunnen gebruiken.

2. Afwisselen beeldschermwerk

Stelling: Tijdens beeldschermwerk wordt zeer regelmatig kort gepauzeerd, of tijdelijk ander, niet beeldschermgebonden werk, gedaan.

Toelichting: Langdurig werken achter een beeldscherm kan gezondheidsklachten aan armen, nek en schouders opleveren. Dergelijke klachten worden KANS of RSI genoemd. Ook oogklachten komen vaak voor. Bovendien gaat beeldschermwerk vaak gepaard met langdurig zitten, wat het risico op gezondheidsproblemen met zich mee brengt. Tenslotte kan intensief werken met een beeldscherm leiden tot stressklachten.

Oplossing:

• Bied de mogelijkheden om het werk kort te onderbreken
• Bied pauzesoftware aan
• Stimuleer medewerkers om regelmatig kort te pauzeren, bijvoorbeeld door frequent gebruik van zit-stabureau.

3. Gebruik laptop

Stelling: Bij gebruik van een laptop heeft de gebruiker minimaal de beschikking over een losse muis en toetsenbord.

Toelichting: Het toenemende gebruik van laptops, tablets en smartphones zorgt voor nieuwe risico’s. Steeds vaker geven bedrijven hun medewerkers een laptop in plaats van een vaste computer. Laptops zijn echter vooral gebouwd op gemakkelijk vervoer maar niet voor langdurig gebruik. Werken met een laptop zonder accessoires moet na 2 uur afgewisseld worden met ander werk of een pauze omdat werken met een werkplek waarbij toetsenbord en beeldscherm aan elkaar vast zitten niet langer dan 2 uur per dag gedaan mag worden (zie hiervoor Arboregeling 5.1). Vooral het aaneengesloten gebruik wordt hierbij gezien als risico, waardoor daarnaast geadviseerd wordt niet langer dan 1 uur ononderbroken met een laptop zonder accessoires te werken. Over de effecten van het gebruik van tablets en smartphones op de gezondheid is nog weinig bekend. Adviezen richten zich voorlopig op de bewustwording van de risico’s van langdurig gebruik van deze middelen, het beperken van de totale en de aaneengesloten tijdsduur en het afwegen om voor de betreffende werkzaamheden een vaste werkplek te gebruiken.

Oplossing: Stel voor iedere laptopgebruiker een los toetsenbord en muis ter beschikking

4. Hinderlijk licht

Stelling: Beeldschermen kunnen zonder hinderlijk licht worden gelezen

Toelichting: Spiegelingshinder veroorzaakt slecht zicht op het beeldscherm. Hierdoor wordt het werken met beeldschermen inspannender en de medewerkers raken sneller vermoeid.

Oplossing: Door donkere tekens op een lichte achtergrond toe te passen wordt al minder hinder waargenomen, maar ook het afschermen van ramen en verlichtingsarmaturen kan helpen. Geschikte werkverlichting toepassen, zoals indirecte verlichting of directe verlichting met antireflectiekappen en de juiste toetreding van daglicht kunnen de spiegelingshinder verminderen. Veelal wordt een combinatie van oplossingen gezocht. Instelbare helderheidswering zijn is noodzakelijk bij beeldschermwerk om de intensiteit van het licht dat op de werkplek valt te verminderen. Helderheidswering is niet hetzelfde als zonwering. Helderheidswering is verplicht in elke ruimte waarin met een beeldscherm wordt gewerkt, ook aan de noordzijde van een gebouw.

5. Voorlichting

Stelling: Medewerkers worden voorgelicht over de risico’s van beeldschermwerk en een juiste werkhouding

Toelichting: Bij langdurig beeldschermwerk is sprake van langdurig eenzijdige lichamelijk belasting. Hierdoor kunnen fysieke klachten ontstaan, zoals tinteling, stijfheid, pijn en dergelijke aan polsen, armen, nek en schouder. Dergelijke klachten worden KANS of RSI genoemd.

Oplossing: Zorg dat medewerkers ten alle tijde toegang hebben tot informatie over verantwoord beeldschermwerk (arbocatalogus) en maak ze hier regelmatig op attent.

6. PAGO Beeldschermwerk

Stelling: Medewerkers die per dag meer dan 2 uur per dag beeldschermwerk verrichten worden periodiek in de gelegenheid gesteld om een oogonderzoek te ondergaan en krijgen zonodig een beeldschermbril

Toelichting: Naarmate iemand ouder wordt gaat het gezichtsvermogen achteruit. De oogbelasting die het beeldschermwerk met zich meebrengt kan dan te zwaar worden met als gevolg vermoeidheid en eventueel het aannemen van een verkeerde werkhouding. Bij klachten kun je een oogonderzoek laten doen, mogelijk is een beeldschermbril een oplossing. Raadpleeg hiervoor de regeling die bij jouw provincie van toepassing is.

Oplossing: Bied medewerkers vóór eerste aanvang van hun beeldschermwerk en vervolgens als zij klachten aangeven of daarom vragen een beeldscherm-PAGO aan. Maak een regeling voor de verstrekking/vergoeding van een beeldschermbril. Maak deze faciliteiten bekend bij de medewerkers.